Umowa małżeńska majątkowa, potocznie nazywana intercyzą, to umowa, która reguluje między małżonkami stosunki majątkowe w inny sposób, niż ustawowy ustroj majątkowy. Najczęściej intercyza jest równoznaczna z umową majątkową. Można ją zawrzeć w formie przed zawarciem małżeństwa, a także w dowolnym momencie jego trwania.
Umowa małżeńska majątkowa może rozszerzyć lub ograniczyć wspólność majątkową, a także ustanowić rozdzielność. Jeśli mówimy o tym ostatnim, najpopularniejszym rozwiązaniu, to zapewnia ono majątek własny każdemu z małżonków. W takim przypadku nie istnieje wspólność majątkowa, a jedynie własność indywidualna i ewentualnie współwłasność poszczególnych nieruchomości czy ruchomości.
Ustroj majątkowej współności majątkowej
Ustroj majątkowej współności majątkowej może mieć nie tylko wpływ na codzienność małżonków, ale również kwestie związane z dziedziczeniem. Warto wiedzieć, że wszelkie przedmioty i prawa majątkowe, które są nabywane przez jednego z małżonków w drodze dziedziczenia, nie wchodzą do wspólności majątkowej, a stanowią jego majątek osobisty. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy spadkodawca w ostatniej woli zadecydował inaczej.
Jeśli małżonkowie nie mają i jeden z nich umrze, dochodzi do powstania wspólności udziałowej. Do tej pory wspólny majątek dzielony jest na poł. Połowa przypada żyjącemu małżonkowi, a druga połowa podlega dziedziczeniu, np. przez dzieci. Tutaj ponownie wyjątkiem jest sytuacja, gdy istnieje testament — zmarły małżonek mógł przed śmiercią zadecydować, aby całość wspólności majątkowej przeszła na własność drugiego małżonka.
- Jeśli małżonkowie na dowolnym etapie małżeństwa postanowili podpisać umowę ustanawiającą rozdzielność majątkową, posiadają od siebie odrębność majątkową.
- W takim przypadku majątek uzyskany przed wstąpieniem w związek małżeński, jak i ten uzyskany już w trakcie trwania małżeństwa, pozostaje wyłączną własnością żony lub męża.
Dziedziczenie i brak testamentu
W pierwszej kolejności po śmierci małżonka brany jest pod uwagę testament: jeśli istnieje, majątek zmarłego jest rozdysponowany zgodnie z jego wolą. Jeśli testamentu nie ma, przeprowadzane jest tzw. dziedziczenie ustawowe. W pierwszej kolejności na mocy ustawy dziedziczącymi są małżonkowie, a majątek przypada im w częściach równych. Ważną zmienną jest fakt, że małżonkowi nie może przypaść mniej niż 25 proc. całości spadku.
A co w sytuacji, gdy oboje małżonkowie posiadający odrębność majątkową, ale jedno z nich otrzymuje spadek od krewnego? W takim przypadku, podobnie jak w sytuacji wspólności majątkowej, spadek ten wchodzi w skład majątku osobistego osoby, która go odziedziczyła. Dziedziczyć można nie tylko majątek, ale również długi.
Adwokaci przestrzegają przed brakiem testamentu a rozdzielnością majątkową, szczególnie w przypadku nieruchomości. Przy ustanowionej rozdzielności, zazwyczaj małżonkowie posiadają równymi udziałami w zamieszkiwanej nieruchomości, jednak niekiedy może być to stosunek 40:60 procent lub inny.
- Jeśli jeden z małżonków umrze, nie pozostawiając po sobie testamentu, jego część własności zostanie podzielona po równo między żyjącego małżonka i dzieci.
- W takim przypadku może okazać się, że nieruchomość zamieszkiwana przez pozostającego przy życiu męża czy żonę jest własnością 2-3 osób i nie zawsze jest możliwe dalsze mieszkanie wdowy lub wdowca w tym miejscu.
Podsumowanie
Najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest zatem stworzenie i zapisanie w nim, co ma się wydarzyć z poszczególnymi częściami majątku, w tym z własnością nieruchomości. Decydując się na intercyzę, warto również przewidzieć kwestie związane z dziedziczeniem, zwłaszcza kluczowych nieruchomości. W ten sposób można oszczędzić partnerowi wielu trudnych formalności, gdyby pozostał sam.
