Europejska jedność na szali – Sztylet we francuskich wyborach. Oto kluczowa stawka dla kontynentu. „Próba podporządkowania Europy”

Redakcja 25 czerwca, 2024

Wszystkie wybory są ważne, ale niektóre są jak trzęsienie ziemi. Nadchodzące wybory parlamentarne we Francji mogą być najbardziej destrukcyjne od czasów wojny — nie tylko dla niej, ale także dla Unii Europejskiej, Sojuszu Północnoatlantyckiego i powojennego liberalnego porządku świata.

Zjednoczona lewica rzuca rękawicę Marine Le Pen. Zawiązano nową koalicję. Pozycja Francji jako lidera w UE, jej miejsce w Radzie Bezpieczeństwa ONZ i jej status militarnej potęgi sprawiają, że te wybory są prawie tak ważne, jak pojedynek Biden kontra Trump w listopadzie.

Wszystko przez to, kto może je wygrać — skrajnie prawicowe Zjednoczenie Narodowe, czyli partia wywodząca się z kolaboracyjnego reżimu marszałka Philippe’a Petaina z lat 1940-1944, która ma ideologiczne i finansowe powiązania z Władimirem Putinem.

Jest tak również ze względu na to, kto może okazać się wielkim przegranym: francuski prezydent, który próbował wzmocnić Unię Europejską i znaleźć nową równowagę między Europą a Stanami Zjednoczonymi. Jeśli tak się stanie i Macron rzeczywiście przegra, wybory te pociągną za sobą porażkę nie tylko jego, ale prawdopodobnie także „macronizmu” — chaotycznego eksperymentu opartego na centrowych reformach.

Siły centroprawicowe i centrolewicowe

Które wcześniej dominowały we francuskim życiu powojennym, zostały już zredukowane do kłótliwych zespołów powtarzających tę samą melodię. Dwiema dominującymi siłami francuskiego życia politycznego są obecnie — i mogą pozostać przez wiele lat — zdominowana przez radykałów, mocno podzielona lewica i skrajna, nacjonalistyczno-populistyczna prawica.

Nadchodzi „kohabitacja”

Nie ma pewności, że Marine Le Pen, liderka Zjednoczenia Narodowego, wygra wybory parlamentarne, które odbędą się 30 czerwca i 7 lipca. Jej prawa ręka i kandydat na premiera, Jordan Bardella, który ma zaledwie 28 lat, powiedział, że odmówi utworzenia rządu, jeśli nie zdobędzie wyraźnej większości (co najmniej 289 z 577 miejsc) w Zgromadzeniu Narodowym.

Sondaże sugerują, że zdobędzie co najwyżej 260 mandatów, ale wszystko może się jeszcze zmienić. Nawet jeśli Bardella zostanie premierem, Macron pozostanie prezydentem do 2027 r.

W ten weekend powiedział Francuzom, że ma obowiązek pozostać na stanowisku i chronić francuskie prawa i instytucje.

Francuski system jest jednak prezydencki tylko z nazwy. Niemal cała rzeczywista władza konstytucyjna spoczywa w rękach parlamentu, premiera i rządu. Jeśli należą do innej opcji politycznej niż prezydent republiki, to oni decydują o wszystkim.

Taka sytuacja miała już miejsce trzy razy w ciągu ostatniego półwiecza, w krótkich okresach „kohabitacji” między centrolewicą a centroprawicą.

Prorosyjskie oblicze Le Pen

Zjednoczenie Narodowe Le Pen nie podziela jednak tych wartości. Nienawidzi UE i zrobiłoby wszystko, co w jego mocy, by ją osłabić, a nawet zniszczyć. Le Pen opowiada się za polityką dyskryminującą obcokrajowców, a nawet Francuzów, w zależności od ich miejsca urodzenia lub rasy.

Kontrowersje budzi też jej podejście do inwazji Rosji na Ukrainę. Jej krytyka tej agresji była stosunkowo lekka.

Francuska skrajna prawica idzie po władzę. A razem z nią — demony przeszłości. Marine Le Pen wcale się ich nie pozbyła.

Rosja zmienia front i sięga po nową metodę

Autorzy listu otwartego podpisanego w miniony weekend przez 170 obecnych i byłych francuskich dyplomatów stwierdzili, że Moskwa, ale także Pekin, postrzegają zwycięstwo skrajnej prawicy „jako osłabienie Francji i zaproszenie do ingerencji w nasze życie narodowe, do agresji przeciwko Europie (…) oraz do ekonomicznej wasalizacji Francji i kontynentu”.

Jak do tego doszło? Dlaczego zwykle ostrożni Francuzi mieliby podejmować takie ryzyko? Jeśli posłuchać niektórych Francuzów, można usłyszeć w większości negatywne głosy. Koszty życia są wysokie, płace niskie, przestępczość i imigracja wymykają się spod kontroli, jakość usług upada, deficyt eksploduje.

Nadchodzi europejskie pokolenie „obcokrajowcy precz!”. Młodzi mają dość. „Nie możemy już bezpiecznie wychodzić z domu”. Mimo tej czarnej wizji należy stwierdzić, że pod względem średniego wzrostu zatrudnienia i inflacji w ostatnich latach Francja poradziła sobie lepiej niż inne kraje UE.

Macron wydał więcej pieniędzy niż inne kraje na to, by złagodzić rosnące ceny — stąd skok deficytu budżetowego. Nadmierna imigracja i przestępczość są problemami Francji, ale statystycznie znajdują się one na niższych poziomach niż w niektórych poprzednich dekadach.